-İsmi fail masdardan müştaktır-
Bir gün birini öldürseniz ve hâkim karşısına çıksanız. Hâkim sizin için katil unvanını kullandığında “Hâkim bey, beni neden katillikle itham ediyorsunuz? Beni de öldüreceğim kişiyi de ölümü de yaratan Allah değil mi? Ben neden katil oluyorum?” diyebilir misiniz? Gelin beraber bakalım diyebilir misiniz?
- Pilot diye kime denir?
- Uçak uçuran kişiye denir.
- Peki bir kişiye pilot dediğimiz için mi o kişi uçak uçurabilir, yoksa uçak uçurabildiği için mi biz pilot deriz?
- Elbette ikincisi… Çünkü bir kişiye bir isim, yaptığı eylemden ötürü verilir.
- Peki pilotun uçağı uçurabilmesinin yanında, uçak için gerekli hava şartları, sürtünme kuvveti gibi unsurları yaratabilme gücü de var mıdır?
- Hâşâ- böyle bir durumdan asla bahsedilemez. Bu unsurların hepsini yaratan Allah’tır.
- Peki “Madem o kişi bunları yaratamıyorsa biz neden o kişiye pilot diyoruz ki? O bu unvanı hak etmiyor.” diyebilir miyiz?
- Hayır, onu da diyemeyiz. Çünkü Allah uçağın uçması için gerekli olan şartları, pilotun iradesine göre yaratmıştır. Yani pilot uçak uçurmayı irade etmiştir, Allah da onun isteği doğrultusunda tüm şartları yaratmıştır. Eğer pilot uçurma eylemini istemese Allah’ın yarattığı tüm uygun şartlara rağmen uçma eylemi asla meydana gelmezdi. O yüzden uçma eyleminin meydana gelmesi için gereken her şeyi Allah yaratsa da temel faktör, pilotun iradesi olduğundan pilot “pilotluk” unvanını sonuna kadar hak eder.
Tıpkı bunun gibi sen birini öldürmeyi irade ettiğinde Allah senin isteğin doğrultusunda tüm şartları yaratır ve sen o kişiyi öldürürsün. İşte tam da bu sebepten öldürme olayındaki temel faktör, senin kendi iraden olduğundan, sen “katil” unvanını alırsın. “Bir kişiye bir unvan, yaptığı işten dolayı verilir.” kaidesince sen katillik unvanını sonuna kadar hak edersin. İrade de sana ait olduğu için fiilinden tamamen sen mesul olursun.
