Namazda Sure Sıralaması
Namaz, imandan sonra İslam’ın en önemli ibadetidir. Hem kalp hem bedenle yapılan bir kulluk göstergesidir. Namaz sadece anlamı değil, şekliyle de doğru ve güzel olmalıdır. Kılınan namaz hem içeriğiyle hem de şekliyle tam kıvamında olursa insanı Allah’a (c.c.) yaklaştırır. Namazda kırâat (okuma), sûre sıralaması ve sehiv secdesi (yanılma secdesi) gibi ayrıntılara dikkat etmek ibadeti daha bilinçli ve huşû içinde yapmamızı sağlar. Hanefî mezhebine göre bu konulardaki hassasiyet, namazın değerini artırır ve kulluğu güzelleştirir.
Kırâatın Hükmü ve Uygulama Şekli Nasıl Olmalı?
Namazda kırâat farzdır. Farz namazlarda ilk iki rekâtta, diğer namazlarda ise tüm rekâtlarda yapılması gerekir. Fâtiha ve ardından bir zammı sûre okumak vaciptir. Sabah namazında ilk rekâtta okunan sûre ikinci rekâttakinden daha uzun olmalıdır; diğer namazlarda ise kırâatlar uzunluk bakımından dengeli olmalıdır. Hanefî mezhebine göre kırâat için dilin oynatılması ve kişinin kendisinin işiteceği şekilde okuması şarttır. Sessiz yapılan kırâatlarda dudaklar oynatılmalı, fakat yanındakiler rahatsız edilmemelidir.
İçindekiler
Cehri ve Hafi Kıraat Ne demektir?
Efendimiz (s.a.v.)’in uygulamaları doğrultusunda sabah, akşam ve yatsı namazları cehrî (sesli), öğle ve ikindi namazları ise hafî (sessiz) kılınır. Tek başına namaz kılan kimse, sesli kılınan namazlarda isterse cehrî okuyabilir. Öğle ve ikindi gibi sessiz kılınan namazlarda ise mutlaka hafî kırâat yapılmalıdır. İmamın sesli ya da sessiz okuyuşu cemaat için bağlayıcıdır; Hanefîlerde cemaatin ayrıca kırâatte bulunması gerekmez.
Zammı Sûre Sıralamasını Nasıl Uygulamalıyım?
Zammı sûreler Kur’an’daki sıralamaya uygun olarak okunmalıdır. İlk rekâttan sonraki sûre Kur’an’da daha sonra gelen bir sûre olmalıdır. Geriye dönüş (yani önceki sûreyi okumak) mekruhtur. Atlayarak okuma câizdir ancak bu durumda sıralamada en az 2 sıra atlamak gerekmektedir. Farz namazlarda aynı sûreyi her iki rekâtta da okumak mekruhtur. Ancak birinci rekâtta Kur’an’ın son sûresi olan Nâs okunursa, ikinci rekâtta tekrar Nâs okunması görüş ayrılığı olsa da câizdir.
Zammı Sûreyi Terk Etmenin Hükmü Nedir?
Zammı sûre okumak vaciptir. Kasten terk edilirse namazın yeniden kılınması vacip olur. Kasdî olmayan unutmalarda ise sehiv secdesi yapılması yeterlidir. Örneğin, Ayetü’l-Kürsî gibi bir âyetin zammı sûre yerine okunması câizdir.
Sehiv Secdesini Hangi Durumlarda Yapmalıyım?
Sehiv secdesi, namazda farzın geciktirilmesi veya vacibin terk edilmesi halinde yapılır. Namazın sonunda son oturuşta tahiyyatı okuduktan sonra bir tarafa selam verilerek iki secde yapılır. Ardından tekrar tahiyyat, salavatlar ve dualar okunur ve namaz tamamlanır. Sehiv secdesi sırasında sağ veya her iki tarafa selam verilebilir. Cemaatle kılınan namazlarda imam genellikle yalnız bir tarafa selam verir; böylece cemaat namazın tamamen bittiğini sanmaz.
Sehiv secdesi, farzın te’hir (geciktirilmesi) veya vacibin unutulması (terk) gibi bir hata sebebiyle yapılır. Örneğin Kunut duasının unutulması, vacibin terki olduğu için sehiv secdesi gerektirir. Sünnetin unutulması halinde sehiv secdesi gerekmez, sadece sünnet sevabı kaybedilmiş olur. Namaz bittikten sonra sehiv secdesi unutulduysa ve kişi namaza aykırı bir hareket yapmadıysa (örneğin konuşmadı, yönünü çevirmedi), sehiv secdesi o anda yapılabilir.
Sehiv secdesi hem yalnız başına kılınan hem de imamın kıldırdığı cemaat namazlarında gereklidir. Ancak cemaatle kılınan namazda cemaatin ayrıca sehiv secdesi yapmasına gerek yoktur; imamın sehiv secdesi cemaat için de geçerlidir.
Namazın şekline dair bu gibi kurallara dikkat etmek ibadetin değerini artırır ve kulun huşû (içten saygı) ile ibadet etmesine katkı sağlar. Kırâat, zammı sûre sıralaması ve sehiv secdesi gibi konulara özen göstermek, hem namazı bilinçli hem de samimi bir şekilde kılmayı mümkün kılar.
En büyük eksiklik ise namazı terk etmektir. Namazı hayatımıza yeniden dahil etmeli ve bu sorumluluğu geciktirmemeliyiz. Âhirette pişman olmamak için dünyadayken bu eksiklerimizi tamamlayalım.
