Uhud’un üzerinden birkaç sene geçer ve Efendimiz(s.a.v.) mescitte bir hutbe irâd eder. Efendimiz(s.a.v.) hutbenin bir yerinde Ahzâb Suresinin 23. ayetini okur ve Allah bu ayeti ile bizlere yiğitliğin tarifini verir.
“Mü’minlerden öyle adamlar vardır ki, Allah’a verdikleri söze sâdık kaldılar. İçlerinden bir kısmı verdikleri sözü yerine getirmiştir (şehit olmuştur). Bir kısmı da (şehit olmayı) beklemektedir. Verdikleri sözü asla değiştirmemişlerdir.”
Şehadet, kulun ömrünü Allah yolunda kullanacağına dair verdiği sözdür ve ayetin beyanına göre savaşlarda Allah yolunda şehit olanlar bu sözlerini tutmuşlardır.
Efendimiz(s.a.v.) bu ayeti okuduğunda mesciddeki birçok sahâbenin aklına Uhud gelir. Uhud’da şehadet şerbetini içen Hamza(r.a.), Mu’sab(r.a.), Abdullah b. Cahş(r.a.) gelir. Uhud’u yaşayanlar ayetin kastettiğini anlayıp hüngür hüngür ağlamaya başlarlar ama bu hatıralara şâhit olmamış, iman ile sonradan tanışmış kimileri, ayetin kimleri işaret ettiğini tam anlamazlar. İşte onlardan biri bir ara ayağa kalkar ve: “Yâ Resûlullah(s.a.v.)! Ayetin ‘Onlardan bir kısmı, sözlerini yerine getirip şehit oldular’ kısmını anladık, ki bunlar Allah yolunda şehit olanlardır. Peki, ya Resûlullah(s.a.v.)! ‘Sözlerini değiştirmeden bekleyenler’ kimlerdir? Bunlara örnek verebilir misin?” der. Efendimiz(s.a.v.) bu soruya hemen cevap vermez, soru sahibi sahâbe belki anlaşılmamıştır diye sorusunu bir daha tekrarlar, Efendimiz(s.a.v.) yine cevap vermez, hiçbir şey söylemeden minberden aşağı iner. Efendimiz(s.a.v.) kapıya doğru yürür ve tam kapıya varmışken karşısına yemyeşil bir elbise giymiş Talha b. Ubeydullah(r.a.) çıkar. Allah Resûlü(s.a.v.), Talha’yı(r.a.) görünce tebessüm eder ve cemaate dönerek: “Biraz önce bana soru soran kişi nerede?” diye sorar. Soru sahibi sahâbe ayağa kalkınca da ona döner ve: “İşte! Bana sorduğun sorunun cevabı. Şu yeşil elbise giymiş insana bak! İşte o, Allah yolunda şehâdeti isteyip ve o yolda verdiği ahdi değiştirmeden duran birisidir.” der. Efendimiz(s.a.v.) soru soran sahâbeye bu cevabı verdikten sonra cemaate dönüp Hz. Talha(r.a.) hakkında bir müjde daha verir: “Yeryüzünde yaşayan bir şehit görmek isteyen Talha b. Ubeydullah’a baksın.”
Talha(r.a.) duydukları karşısında sevinçten uçacak hale gelir ve o günden sonra insanlar Talha’ya(r.a.) “Şehidü’l-Hayy / Yaşayan Şehit” demeye başlarlar.
